Сусветны дзень барацьбы супраць дыябету

14 лістапада адзначаецца Сусветны дзень барацьбы супраць дыябету. Яго мэтай з'яўляецца павышэнне дасведчанасці аб тым, што кожны чалавек, які пакутуе дыябетам ці які падвяргаецца рызыцы развіцця дыябету, заслугоўвае, па магчымасці, самай лепшай адукацыі, прафілактыкі і лячэння.

Важна падкрэсліць, что дата 14 лістапада адзначаецца штогод з 1991 гады ў дзень нараджэння Фрэдэрыка Банцінга, канадскага фізіёлага, які адкрыў сумесна з прафесарам Джонам Маклеадам гармон інсулін.

Актуальнасць праблемы абумоўлена маштабнасцю распаўсюджвання цукровага дыябету.. Ва ўсіх краінах практычна паўсюдна адзначаецца рост захворвання на цукровы дыябет.. Колькасць пацыентаў з цукровым дыябетам у цяперашні час перавышае 260 мільёнаў чалавек, прычым асноўную частку (90%) пацыентаў складаюць пацыенты з цукровым дыябетам 2 тыпу. Пры гэтым захворванне штогод павялічваецца ва ўсіх краінах на 5-7%, а кожныя 12- 15 гадоў - падвойваецца. Згодна з прагнозамі, пры захаванні такіх тэмпаў росту, да 2025 г. колькасць пацыентаў з цукровым дыябетам на планеце дасягне 300 мільёнаў чалавек, а да 2030 г. цукровы дыябет як мяркуецца, будуць мець ужо больш 380 мільёнаў чалавек.

Цукровы дыябет быў апісаны ў I у. н. э. рымскімі лекарамі Цэльсам і Арэтам, якія адзначалі ў некаторых хворых багатае мачаадлучэнне, празмерную смагу і страту вагі. В XVII в. англійскі лекар Томас Уіліс заўважыў, што ў пацыентаў з такімі сімптомамі мача мае саладкавы густ. Пазней, у XIX в., было ўстаноўлена, што ў тонкай кішцы адбываецца ператварэнне крухмалу ў глюкозу, якая затым паступае з крывяноснага рэчышча ў печань, дзе і адкладаецца ў форме глікагену.

Цукровы дыябет – гэта хранічная хвароба, якая ўзнікае ў тых выпадках, калі падстраўнікавая залоза не вырабляе дастаткова інсуліну або калі арганізм не здольны эфектыўна выкарыстоўваць вылучаемы ім інсулін.. Інсулін з'яўляецца гармонам, якія рэгулююць узровень цукру, які змяшчаецца ў крыві. Гіперглікемія, або павышаны ўзровень цукру ў крыві, з'яўляецца агульным вынікам некантралюемага дыябету і з часам прычыняе сур'ёзную шкоду шматлікім сістэмам арганізма., асабліва нервам і крывяносным сасудам.

Сахарный диабет может возникнуть в любом возрасте и продолжаться всю жизнь. Выразна прасочваецца спадчынная схільнасць, аднак рэалізацыя гэтай рызыкі залежыць ад дзеяння мноства фактараў, сярод якіх лідзіруюць атлусценне і гіпадынамія.

Вылучаюць 2 тыпу цукровага дыябету:

Дыябет тыпу 1

Пры дыябеце тыпу 1 (раней вядомым як інсуліназалежны, юнацкі ці дзіцячы), для якога характэрна недастатковая выпрацоўка інсуліну, неабходна штодзённае ўвядзенне інсуліну. Прычына гэтага тыпу дыябету невядомая, таму ў цяперашні час яго нельга прадухіліць. Сімптомы ўключаюць празмернае мачаадлучэнне (паліўрыю), смагу (полідыпсію), пастаяннае пачуццё голаду, страту вагі, змена зроку і стомленасць. Гэтыя сімптомы могуць з'явіцца раптоўна.

Дыябет тыпу 2

Дыябет тыпу 2 (раней названы інсуліннезалежным або дарослым) развіваецца ў выніку неэфектыўнага выкарыстання інсуліну арганізмам. Дыябет тыпу 2, якім хворыя 90% людзей з дыябетам у свеце, у значнай меры зяўляецца вынікам залішняй вагі і фізічнай інертнасці. Сімптомы могуць быць падобнымі да сімптомаў дыябету тыпу 1, але часта з'яўляюцца менш выяўленымі. У выніку хвароба можа быць дыягнаставана праз некалькі гадоў пасля яе пачатку., ужо пасля ўзнікнення ўскладненняў. Да нядаўняга часу дыябет гэтага тыпу назіраўся толькі сярод дарослых людзей, але ў наш час ён дзівіць і дзяцей.

Доўгія стагоддзі людзі не ведалі сродкі для барацьбы з гэтай хваробай, і дыягназ “цукровы дыябет” не пакідаў пацыенту ніякай надзеі не толькі на акрыянне, але і на жыццё – без гэтага гармона, які забяспечвае засваенне тканінамі глюкозы, арганізм існаваць не можа і асуджаны на павольнае згасанне. Открытие Фредерика Бантинга совместно с Джоном Маклеодом спасло жизнь миллионам. На жаль, сахарный диабет на сегодня является неизлечимым, но благодаря инсулину люди научились держать эту болезнь под контролем.

важна адзначыць, што дыягнаставанне на ранніх этапах можна ажыццяўляць з дапамогай адносна недарагога тэсціравання крыві.

Лячэнне дыябету складаецца ў зніжэнні ўтрымання глюкозы ў крыві і ўзроўняў іншых вядомых фактараў рызыкі., якія дзівяць крывяносныя пасудзіны. Для предупреждения диабета типа 2 і яго ўскладненняў неабходна весці здаровы лад жыцця.

Важно добиться нормального веса тела и поддерживать его, благодаря занятиям физической культурой по 20-30 хвілін у дзень. Трэба прытрымлівацца здаровага харчавання, потреблять фрукты и овощи от трех до пяти раз в день, і памяншаць спажыванне цукру і насычаных тлушчаў.

Рекомендуется воздерживаться от употребления табака – курение повышает риск развития сердечно-сосудистых заболеваний.

Паніжаная пераноснасць глюкозы і парушэнне глікеміі нашча з'яўляюцца прамежкавымі станамі паміж нормай і дыябетам. Асобы з такімі сімптомамі падвяргаюцца высокай рызыцы захварэць на дыябет другога тыпу, хоць ён і не з'яўляецца непазбежным.

З часам дыябет можа паражаць сэрца, крывяносныя пасудзіны, вочы, ныркі і нервы. Дыябетычная рэтынапатыя з'яўляецца важным чыннікам слепаты і адбываецца ў выніку доўгачасовага назапашвання пашкоджанняў дробных крывяносных пасудзін сятчаткі. Пасля 15 гадоў дыябету прыкладна 2% людзей слепнуць, і прыкладна ў 10% развіваюцца вострыя парушэнні зроку.

Дыябетычная неўропатыя ўяўляе сабой паражэнне нерваў у выніку дыябету і закранае да 50% хворых на дыябет. Хоць пры дыябетычнай неўропатыі могуць узнікаць розныя праблемы, звычайнымі сімптомамі з'яўляюцца паколванне, боль, здранцвенне ці слабасць у руках і нагах. У спалучэнні са зніжэннем крывацёку неўрапатыя ног павялічвае верагоднасць з'яўлення на нагах язваў і, урэшце рэшт, ампутацыі канечнасцяў.

Факты аб дыябеце

Дыябет адносіцца да ліку вядучых прычын нырачнай недастатковасці. Ад нырачнай недастатковасці паміраюць 10%-20% хворых на дыябет.

Дыябет павышае рызыку хваробы сэрца і інсульту. Ад сардэчна-сасудзістых хвароб (галоўным чынам хвароб сэрца і інсульту) паміраюць 50% хворых на дыябет.

Сярод хворых на дыябет агульная рызыка смяротнага зыходу прынамсі ў два разы вышэйшая за рызыку смерці для тых, хто не хворы на дыябет.

Спецыялісты СААЗ лічаць, што калі не будуць прыняты неадкладныя меры, то ў наступныя 10 гадоў колькасць выпадкаў смерці, звязаных з дыябетам, ўзрасце больш чым на 50%.

Прыкладна 80% выпадкаў смерці ад дыябету прыпадаюць на краіны з нізкім і сярэднім узроўнямі даходаў..

Прыкладна палова выпадкаў смерці ад дыябету прыпадае на людзей ва ўзросце да 70 гадоў; 55% асоб сярод якія паміраюць ад дыябету складаюць жанчыны.

Трэба адзначыць, што для ўмацавання здароўя насельніцтва, зніжэння смяротнасці і павелічэння працягласці жыцця ў Рэспубліцы Беларусь створана структураваная дыябеталагічная служба, якая мае шматузроўневы прынцып аказання дапамогі хворым.

Аказанне спецыялізаванай амбулаторнай дыябеталагічнай дапамогі праводзіцца на ўзроўні паліклінік цэнтральных раённых бальніц., городских поликлиник и городского эндокринологического диспансера г. Мінска.

У кожным рэгіёне рэспублікі функцыянуюць спецыялізаваныя эндакрыналагічныя койкі., як для дарослага кантынгенту насельніцтва, так і дзіцячага.

Як адзначаецца дзень дыябету?

Мэтай мерапрыемства з'яўляецца павелічэнне ступені дасведчанасці аб хваробе ў дзяцей і дарослых., якія жывуць з дыябетам. Аднак дзень хворых на цукровы дыябет датычыцца і ўрачоў розных спецыялізацый., уплывовых людзей у сферы палітыкі і бізнесу, некаторых прадстаўнікоў СМІ - увогуле, усіх грамадзян у цэлым. Вось толькі некаторая колькасць масавых мерапрыемстваў, якія кожны год праводзяцца ў гэты дзень:

• асвятленне гістарычных і архітэктурных помнікаў блакітным святлом;
• правядзенне пешых і веласіпедных прагулак;
• радыё- і тэлепраграмы, размяшчэнне публікацый у прэсе;
• осуществление скрининга по раннему диагностированию недуга и его осложнений;
• агульнадаступныя інфармацыйныя сустрэчы, арганізацыя прэс-канферэнцый.

Такім чынам, сусветны дзень барацьбы з цукровым дыябетам мае вялікае значэнне для ўсёй сучаснай супольнасці. Частата яго правядзення і маштабнасць мерапрыемства дазваляюць у належнай меры ахапіць усе пласты насельніцтва ва ўсіх краінах свету.. Менавіта дзякуючы гэтаму з кожным годам лячэнне і выяўленне хваробы аказваюцца ўсё больш паспяховымі..